24 January 2023
In zijn algemeenheid wordt gesuggereerd dat de acceptatie van waterstof verbeterd kan worden door de kennis ervan te vergroten. Echter, uit nationaal en internationaal onderzoek naar de maatschappelijke acceptatie van waterstof blijkt dat de kennis van waterstof beperkt is maar dat men in het algemeen positief staat tegenover waterstof.
Waterstofmonitor onder het algemeen publiek
Leo Heijne en Wim Elving
Hanzehogeschool Groningen
EnTranCe | Centre of Expertise Energy
Januari 2023
In onze Waterstofmonitor van 2021 constateerden we dat er nog veel te winnen was op het gebied van waterstofkennis. Ongeveer 1/3 van de vragen over eigenschappen van waterstof, zoals veiligheid en giftigheid, werd fout beantwoord. Ook bleek dat zo’n 40% van de Nederlandse bevolking nog nooit van waterstoftechnologie heeft gehoord. De kennis over waterstofprojecten verschilt per provincie en is het grootst in Groningen en het laagst in Limburg. Mensen hoeven weliswaar geen objectieve kennis over waterstof te hebben om het toch te gebruiken. Om auto te rijden, hoef je immers ook niet te weten wat benzine precies is of hoe de verbrandingsmotor precies werkt. Toch is kennis van een complexe en nieuwe technologie belangrijk, omdat het invloed kan hebben op uiteindelijke politieke keuzes. De kennis over de soorten waterstof (grijs, blauw en groen) is op dit moment nog laag: betere informatievoorziening kan dus een punt van aandacht zijn. Zo wordt er door politici geroepen dat we vooral behoefte hebben aan groene waterstof, maar zeggen ze in dezelfde toespraak dat we niet meer windmolens of zonneparken mogen hebben.
Vooral wanneer het gaat om gevaren die niet kloppen -zoals de uitspraak dat waterstof giftig is- is het verspreiden van objectieve kennis belangrijk. Wanneer mensen denken aan waterstofprojecten komt vooral de waterstofbus naar voren. Waterstof is bekender als duurzame brandstof bij mobiliteit dan als optie om aardgas te vervangen in de woonomgeving, door huizen te verwarmen met een waterstof-cv-ketel. In het onderzoek bleek dat mensen met meer kennis van waterstof positiever zijn over waterstofketels in de eigen woning dan mensen met minder kennis. Voor het toepassen van waterstof in woningen, is het dus belangrijk om de technologie goed te introduceren en de bekendheid ervan te verhogen, naast dat natuurlijk geëxperimenteerd wordt om meer kennis op te doen en om de installaties te optimaliseren.
In de Waterstofmonitor van 2023 zijn we gaan twijfelen over de invloed van kennis op de acceptatie van waterstof. We konden geen duidelijk en helder verband vinden tussen de kennis van waterstof en het gebruik ervan.
We denken dat er geen verband te vinden is tussen de kennis van aardgas en het gebruik ervan. We weten dat aardgas gevaarlijk is als het ondeskundig gebruikt wordt. Er gebeuren regelmatig ongelukken met aardgas door aardgaslekken, aardgasexplosies en koolmonoxidevergiftiging. Het beeld van aardgas is dus dat het gevaarlijk is, dat er ongelukken mee gebeuren, maar dat het gemak en de veiligheidsvoorschriften ervoor zorgen dat de burgers massaal aardgas gebruiken om hun huizen mee te verwarmen, erop te koken en soms om erop te rijden.
We vinden dat we de redenering over de acceptatie van aardgas in het dagelijks gebruik ook kunnen toepassen op waterstof. Waterstof wordt steeds bekender in Nederland omdat het een duurzaam alternatief is om de industrie (bijv. de staalindustrie) te vergroenen, een rol kan gaan spelen in het vervoer (bijv. waterstofbussen) en bij het verwarmen van onze huizen (daarvoor is een waterstofketel ontwikkeld). Ook al worden kennisvragen over waterstof niet goed beantwoord dan nog zullen strenge veiligheidsnormen en popularisering van het gebruik van met name groene waterstof zorgen voor een probleemloze maatschappelijke acceptatie van waterstof.
