9 February 2023
ENTRANCE bouwt dit jaar een laboratorium voor de optimalisering van de productie van bio- en synthetische duurzame gassen. Directeur Business Development Marcel Koenis is er nauw bij betrokken.
‘Energie en grondstoffen hangen nauw samen. Energie kan bijvoorbeeld elektriciteit zijn, warmte in water, of gasmoleculen die energie dragen. Aardgas is behalve een energiedrager ook een grondstof waarvan kleding, kunststoffen en kunstmest worden gemaakt. De energietransitie is daarom ook een stoffentransitie.’ Directeur Business Development Marcel Koenis is direct betrokken bij de ontwikkeling van een nieuw lab op ENTRANCE, de proeftuin die focust op de energietransitie. ‘Het nieuwe lab, met als voorlopige werknaam, het ENTRANCE Hernieuwbaar Gaslab, wordt een experimenteeromgeving waarin we nieuwe processen ontwikkelen voor de energie- en grondstoffentransitie. Het is een prachtige samenwerking tussen het Kenniscentrum Bio Based Economy dat zich bezighoudt met vergroening van de chemie en ENTRANCE dat werkt aan energie-innovatie. Ook de Rijksuniversiteit Groningen is partner.’
Marcel Koenis bij de biovergister in de ruimte waar het nieuwe lab komt.
‘Met hernieuwbare gassen bedoelen we zowel biogas als waterstof en syngas. Biogas komt uit bio-afval, synthetische gassen maak je scheikundig door de C’tjes en de H’tjes van bijvoorbeeld CO2 en waterstof, H2, als legostenen te combineren tot methaan, CH4, waaruit het bekende Groninger aardgas voor het grootste deel bestaat.’ In het nieuwe lab zullen de onderzoekers zich concentreren op twee procestechnieken die de productie van hernieuwbare gassen optimaliseren: vergisting (ook wel fermentatie geheten) en elektrolyse. ‘De vergisting van bioafval tot biogas kennen de meeste mensen wel. Elektrolyse, het voeren van elektrische stroom door materie is minder bekend. Zo kun je door elektriciteit door water, H2O, te laten lopen, de zuurstof van de waterstof scheiden. Electrolyse kun je ook toepassen op mest en andere stoffen doen en dat gaan we hier onderzoeken. Vergisting staat al veel dichter bij real-life toepassingen voor de markt. Er worden jaarlijks al honderden miljoenen kubieke meters biogas en groen gas gemaakt. Aan elektrolyse moet nog behoorlijk worden geknutseld voordat we het in de praktijk kunnen toepassen.’
De bouw van het nieuwe lab is al begonnen in een bestaande locatie op het ENTRANCE-terrein aan de Zernikelaan. Daar staat al enige tijd een biovergister voor keukenafval. ‘Deze swill-vergister moeten we eerst aanpassen voor het onderzoek en de veiligheid. Daarna komt er een ruimte voor verschillende elektrolyse-installaties. Ook komt er een aparte hal voor logistieke processen, voor de aanvoer van bio-afvalstoffen, bijvoorbeeld.’ Daarnaast zal er een ruimte worden ingeruimd voor de analyse van stoffen en bacteriën. ‘De kosten voor de bouw, daarbij gaat het om bedragen in tonnen, worden voor het grootste deel gefinancierd door GasTerra.’
Volgens Marcel kan de output van de vergisting de input voor elektrolyse en omgekeerd zijn. ‘We weten dat de restproducten van vergisting elektrolyseerbaar zijn. Dat wordt één van de onderzoeksprojecten in het nieuwe lab. Na fermentatie van bio-afval blijft slib over, het zogeheten digestaat, als je dat elektrolyseert kun je de eventuele gifstoffen eruit halen en waterstof produceren. Als je die waterstof weer terugbrengt in het fermentatieproces, kun je de gasproductie verhogen en de hoeveelheid restafval terugbrengen.’
Ondanks dat het lab eind 2023 pas gereed zal zijn, wordt er nu al gewerkt aan een aantal onderzoeksprojecten die in het lab worden uitgevoerd. In het project Fermolyse met de Dairy Campus Leeuwarden en LTO Noord, wordt onderzoek gedaan naar vergisting en elektrolyse van bepaalde meststoffen en restproducten van zuivelproductie. Daarnaast, is het project WAVEBE al opgezet, een subsidie is in aanvraag bij SIA. Dit project richt zich op microbiologische winning van waterstof uit biomassa via vergisting. Ook daarbij gaat elektrolyse een rol spelen. Het gedrag van bacteriën kan namelijk worden beïnvloed met elektriciteit stroom. Het project Making City, dat al in een aantal Europese steden loopt, gaat om de omzetting van restaurantafval in biogas. Marcel: ‘Daarnaast zullen we bezig zijn met het opzetten van nieuw onderzoek. Samen met de Rijksuniversiteit Groningen en de New Energy Coalition, een netwerk van kennisinstellingen dat de energietransitie wil versnellen, zullen we de komende jaren nieuwe projecten ontwikkelen voor het ENTRANCE Hernieuwbaar Gaslab. We denken bijvoorbeeld aan een samenwerking met waterzuiveringsbedrijven.’
Op 22 februari ondertekenen GasTerra en de Hanzehogeschool een overeenkomst over de bouw van het ENTRANCE Hernieuwbaar Gaslab. Dan wordt ook de officiële naam van het lab bekend gemaakt.
Van 6 tot en met 11 februari is de Week van de Circulaire Economie. Tijdens deze week zijn hier enige artikelen te lezen over circulariteit.
Tekst/foto: Luuk Steemers
