27 november 2023
Dit artikel is geschreven door Eén Vandaag. Auteur: Joost Lammers
Waterstof als alternatief voor aardgas. Dat is het nog niet, maar de komende jaren wordt het al wel een belangrijke energiebron voor de zware industrie. Ook een dorp in Groningen wordt aangesloten op waterstof. En dat is volgens deskundigen een goed idee.
Aan de rand van een weiland naast de boerderij van Marjolein van Tilburg in Siddeburen draait een groot aantal machines. Die zorgen ervoor dat een deel van het dorp Wagenborgen in Groningen wordt voorzien van waterstof. Via buizen onder de grond wordt het vervoerd naar 3 kilometer verderop om er 33 woningen mee te verwarmen.
In Wagenborgen zijn de 33 jaren 70-woningen de afgelopen jaren aangepast door onder meer de vloeren, daken en installaties te vervangen. De bewoners hebben een hybride warmtepomp gekregen, die op elektriciteit draait. Als er geen duurzame stroom is, kan waterstof worden gebruikt om het huis te verwarmen. Nu draaien vrijwel alle hybride warmtepompen nog op aardgas.
“Wijzelf zitten in het aardbevingsgebied en zien alle gevolgen. Dan word je wel gedwongen om na te denken over een tijd waarin er geen aardgas meer is. Dan ga je op zoek naar iets anders”, noemt Van Tilburg als reden om mee te doen aan dit project.
Info
Waterstof is een gas dat ontstaat als je water met elektriciteit splitst in waterstof en zuurstof. Als dat gebeurt met groene energie, levert dat een duurzame energiedrager op. Groene waterstof wordt dat genoemd. Via de bestaande gasleidingen kan dat gas, na wat aanpassingen, bij woningen of bedrijven naar binnen worden geleid. De energie komt bij verbranding weer vrij en kan zo als alternatief worden gebruikt voor aardgas.Op dit moment is er nog onvoldoende groene waterstof en wordt veel waterstof met behulp van aardgas gemaakt, maar de bedoeling is dat onder meer op de Noordzee maar ook op het Afrikaanse continent groene energie wordt opgewekt met windmolens en zonnepanelen, om zo aan onze behoefte te voldoen.
Dat er geëxperimenteerd wordt met waterstof is niet nieuw. Wagenborgen is op dit moment wel het grootste project waar woningen worden voorzien van waterstof via bestaande gasleidingen.
Er loopt nog aantal projecten in Nederland om huizen met waterstof te verwarmen, maar het beleid van het demissionaire kabinet is er sinds dit jaar op gericht om de zware industrie voorrang te geven. Daar valt de meeste winst valt te behalen wat betreft het terugdringen van de CO2-uitstoot.
Is zo’n pilotproject in Wagenborgen dan wel zinvol, zou je je kunnen afvragen. Ja, zegt lector waterstoftoepassingen Jan-Jaap Aué van de Hanzehogeschool in Groningen. Ook al gaat er de komende jaren meer geld naar industriële waterstofprojecten, nog steeds kunnen kleine projecten in woonwijken nuttige informatie geven voor de toekomst.
“We zitten nu in een tijdperk dat we eigenlijk moeten leren hoe dit werkt. Dus je moet goed met elkaar uitvinden hoe het veilig kan, hoe bewoners daarmee omgaan en hoe in geval van calamiteiten de brandweer ermee omgaat.”
Aué voorziet dat er na 2030 voldoende waterstof is, waarmee ook moeilijk isoleerbare en oudere woningen van het gas gehaald kunnen worden. Directeur Innovatie & Ontwikkeling Bram Gerrist van netbeheerder Enexis is het met Aué eens dat experimenteren met kleine projecten zinvol is.
De netbeheerder is een van de vele deelnemers aan dit project. “Het project in Wagenborgen is heel representatief voor de huizen in Nederland. We leren het meeste qua distributie van waterstof door de aardgasleidingen. Het gaat dan om veiligheid, betrouwbaarheid en hoe we het kunnen doen tegen de laagst mogelijke maatschappelijke kosten.”
Ook voor de toekomstige levering van waterstof aan de industrie zijn volgens Gerrist juist dit soort kleinschalige projecten van belang. “We willen leren wat het meebrengt om waterstof te distribueren. De volgende pilots worden industrie-pilots. Het gaat eraan bijdragen om waterstof straks op grotere schaal toe te passen.”
Er zijn nu vier waterstofproefprojecten in Nederland. Volgens Aué is dat ook voldoende om de lessen te kunnen trekken. “Het lijkt me slim om het aantal pilots beperkt te houden. Het is niet de oplossing voor alle woningen, maar er is een categorie woningen waar dit een oplossing voor kan zijn. Misschien is het ook wel een goed exportproduct.”
Voor boerin Marjolein van Tilburg is er nog een ander belang. Ze ziet de proef om via haar bedrijf woningen te voorzien van waterstof ook als voorbeeld voor andere boeren om er een nieuw verdienmodel bij te krijgen.
“We willen echt een blauwdruk maken voor alle boerenbedrijven in Nederland.” Ze is initiatiefnemer van de stichting Waterstofboeren, waarmee ze een jaar geleden ook aanklopte bij het kabinet. Om meer boeren haar voorbeeld te kunnen laten volgen, is er meer financiële steun en aanpassing van de regelgeving nodig.
Waar de waterstof nu nog met een vrachtwagen wordt gebracht, wil Van Tilburg uiteindelijk zelf met duurzame energie waterstof maken. Dan wil ze zelf met kleinere windmolens en zonnepanelen de stroom opwekken.
“Het is wel een hele grote mijlpaal. We hebben nu nog niet een hele grote rol, maar uiteindelijk moet die rol wel groot worden. Als je een weerbaar platteland wil hebben en als land sterk wil worden, dan is energie van belang.”
